zondag 16 maart 2014

Nescio - Dichtertje, De uitvreter, Titaantjes

Nescio is de schrijver van Dichtertje, De uitvreter, Titaantjes. Nescio is het pseudoniem van Jan Hendrik Frederik Grönloh. Om Nescio zijn bekendheid te geven moesten eerst enthousiaste bewonderaars opstaan. Een van deze enthousiaste bewonderaars was Gerard Reve. Gerard behoorde samen met W. F. Hermans en Harry Mulisch tot de ‘grote drie’.

Nescio had een hele kale stijl. Gerard Reve zei ook wel dat er geen Nederlandse schrijver zo eenvoudig als Nescio schrijft. Niemand weet zo beknopt en toch zo doeltreffend te zeggen wat hij wil. Zijn nuchtere taalgebruik kreeg eerst veel kritiek. Pas later werd dit gewaardeerd. Met deze kale stijl behoord hij tot de nieuwe zakelijkheid.

Kenmerken van de nieuwe zakelijkheid zijn:
1.    Een nuchtere, kernachtige, strakke, sobere en harde stijl
2.    Weinig plaats voor gevoel
3.    Geen versieringen of mooischrijverij
4.    Korte zinnen, zoeken naar de essentie
5.    Eerbied voor de gewoonste dingen
6.    Maatschappijkritiek
7.    Scherpe tegenstellingen

De kenmerken die je vooral in zijn werken terug ziet zijn:
1.    Een nuchtere, kernachtige, strakke, sobere en harde stijl. Dit is goed terug te zien in zijn
      kale stijl.

2.    Korte zinnen. In het volgende citaat kun je goed zien dat hij korte zinnen gebruikte:
     ‘Jongens waren we- maar aardige jongens. Al zeg ik ’t zelf. We zijn nu veel wijzer,
      stakkerig wijs zijn we, behalve Bavink, die mal geworden is.’

3.    Maatschappijkritiek. Het thema van de uitvreter is dan ook wel ‘het afzetten tegen de
      maatschappij. De hoofdpersonen vinden dat ze zich niet te druk moeten maken om de
      meest uiteenlopende zaken. Ook vinden ze dat de mensen in de maatschappij zich te
      weinig ontspannen. Ze werken veel, eten dan en gaan weer slapen. Hierdoor zijn ze
      vaak gestrest en maken zich de hele dag door druk.

Nescio heeft verder ooit geprobeerd om bij de kolonie Van Eeden te komen. Deze kolonie was een soort kritiek op de maatschappij. In het boek komen enkele verwijzingen naar Frederick van Eeden voor.

Een kenmerk die weer minder bij Nescio van toepassing is, is het kenmerk weinig plaats voor gevoel. Nescio kon ook hele gevoelige proza schrijven. Hierdoor behoort hij ook nog een beetje bij de romantiek, de romantische ontnuchtering.

zaterdag 15 maart 2014

Judith Koelemeijer - Hemelvaart Op zoek naar de verloren vriendin

Samenvatting:
Hemelvaart is een autobiografisch boek van Judith Koelemeijer over het overlijden van haar beste vriendin Annette. Judith ging samen met 5 vriendinnen, waaronder Annette, in 1985 op vakantie naar Griekse Paros. Op de laatste avond van hun vakantie besluiten Annette en Judith om voor de laatste keer uit te gaan terwijl hun andere vriendinnen terug naar het appartement gaan. De twee meiden gaan in op het voorstel van de Griekse Nikos, die ze tijdens de vakantie hebben leren kennen. Nikos kent een bouzouki-tent met livemuziek in de heuvels buiten Parikia. Een paar Duitse jongens gaan met ze mee. Annette gaat achterop de motor bij een van de Duitsers. Judith gaat bij Nikos achterop de motor. Als Judith en Nikos zijn aangekomen bij de bouzouki-tent, merken ze dat de Duitsers en Annette niet achter ze aan reden. Ze wachten daar een tijdje, maar de Duitser en Annette komen maar niet. Judith en Nikos besluiten terug te rijden. Onderweg zien ze de Duitser zitten zonder Annette. Tijdens de rit naar de bouzouki-tent is het helemaal mis gegaan. De motoren van de Duitse jongens zijn tegenelkaar op gebotst. Annette is van de motor geslingerd. Ze raakte zwaar gewond. Op 15 augustus is ze overleden. Maria Hemelvaart was toen ook op 15 augustus.
 
In 1987 gaat Judith terug naar het eiland. De ouders en broer van Annette gaan met haar mee. De ouders van Annette Rein en Corry besluiten te emigreren naar Paros. Alles bij hen staat in het teken van Annette.

Judith wil zo graag weten wat er die nacht precies gebeurt is en wie hier schuldig voor is. In 2010 gaat ze terug naar het eiland om de officiële stukken op te vragen die gemaakt zijn door justitie. De Duitse jongen, Dieter Dunkelmann, was opgepakt en veroordeeld tot 18 maanden gevangenisstraf. Na veel moeite krijgt Judith twee dossiers in haar bezit, het dossier van de eerste afhandeling (no. 531) en het dossier van het hoger beroep. In deze papieren staat dat de Dieter de veroorzaker van het ongeluk is. 

Judith gaat via internet opzoek naar Dieter. Als ze zijn gegevens heeft, zoekt ze contact met hem. In december 2010 belt Judith Dieter. Ze spreken af om over het ongeluk te praten. Dieter vertelt dat hij zich altijd schuldig gevoeld heeft door wat er met Annette gebeurd is, maar hij had zich voorgenomen dat in zijn leven goed te maken. Hij wilde bijvoorbeeld graag een medicijn naar kanker uitvinden, waardoor hij andere mensen het leven had kunnen teruggeven. Dat is tot nu toe nog niet gelukt.
 
Mijn mening:
Hemelvaart is een prachtig autobiografisch boek van Judith Koelemeijer. Het is een heel realistisch boek, natuurlijk omdat alles ook echt daadwerkelijk gebeurd is. Als je een autobiografisch boek schrijft, is het altijd nog de kunst om je verhaal zo op papier te zetten dat iedereen die het boek leest zich helemaal kan inleven in de gebeurtenissen. Dit is Judith uitstekend gelukt.
 
Ze heeft haar verhaal zo geschreven dat het heel makkelijk weg leest. Het verhaal is wel gedetailleerd, maar dit maakt het niet langdradig. Dit zorgt er juist voor dat het lijkt of je zelf alles van een afstandje meemaakt.
 
Juist omdat het boek zo realistisch is en omdat Judith haar verhaal zo heeft opgeschreven dat het net lijkt of je zelf alles van een afstandje meemaakt, kun je je heel goed inleven in de gevoelens van Judith en de familie van Annette. Tijdens het lezen zit je zo in het boek dat je je heel erg inleeft in bijvoorbeeld de gevoelens van Judith op de dag van het ongeluk.
 
De intentie van Judith tijdens het schrijven van dit boek was denk ik haar verhaal vertellen over wat er allemaal in de zomer van 1985 gebeurd is, om het een plek te geven. Ik denk niet dat Judith haar lezers bijvoorbeeld een wijze les  had willen leren over bijvoorbeeld alcohol gebruik op vakantie, bij vreemden achterop de motor stappen etc.
 
Kortom als je jezelf helemaal in een boek wilt storten is dit een echte aanrader!
 
Twee recensies:

http://www.nu.nl/boek/3562249/judith-koelemeijer---hemelvaart.html

of:

http://deleesfabriek.nl/2013/08/hemelvaart-judith-koelemeijer-2/